Οι περισσότερες, αν όχι όλες, οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, ήταν παρούσες στην περίοδο που την εξουσία στη Γερμανία την ασκούσαν οι Ναζί και όλες λίγο ως πολύ είχαν κάποια σχέση με το καθεστώς. Τόσο με τη χρηματοδότηση των αγωνιστικών τους προγραμμάτων, κάτι που ισχύει για τη Mercedes και την Auto Union, όσο και με την καταναγκαστική εργασία στα εργοστάσιά τους, ενώ κάποιες άλλες είχαν ακόμα πιο στενή σχέση.
Ειδικά η καταναγκαστική εργασία ήταν ουσιαστικά δεδομένη κι έτσι έπειτα από έρευνα που διεξήγαγε η ίδια η Audi και η οποία θα κυκλοφορήσει άμεσα και ως βιβλίο στη Γερμανία, αποδείχθηκε ότι στην πρόγονό της Auto Union εργάζονταν 3.500 κρατούμενοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, καθώς και άλλοι 16.500 που απλά δεν ήταν έγκλειστοι σε αυτά.
Σε σχέση με τους συνολικά περίπου 50.000 απασχολούμενους στην εταιρεία το ποσοστό των ανθρώπων που εργάζονταν καταναγκαστικά είναι ιδιαίτερα υψηλό, ακόμα και με τα τότε δεδομένα, ενώ την έρευνα δυσχέραινε το γεγονός ότι οι εγκαταστάσεις της Auto Union μετά τα διχοτόμηση της Γερμανίας βρίσκονταν στην Ανατολική Γερμανία.
Παρόλο που δεν αλλάζει κάτι στην ταλαιπωρία που πέρασαν οι άνθρωποι αυτοί στο εργοστάσια της Auto Union το γεγονός ότι τόσο η Audi όσο και πιο παλιά η VW αναγνωρίζουν τα γεγονότα είναι κατ’ αρχήν θετικό.
Αντίθετα η οικογένεια Porsche δεν σχολιάζει τη στενή σχέση του πατριάρχη της Ferdinand Porsche με το Χίτλερ, παρουσιάζοντάς τον ως απολιτίκ, ενώ αυτό και η οικογένεια Quandt δεν τοποθετείται επίσημα.
Τους Quandt μπορεί να μη γνωρίζετε, καθώς αποφεύγουν τη δημοσιότητα σαν το διάολο το λιβάνι, αλλά πρόκειται για μια από τις πιο πλούσιες επιχειρηματικές οικογένειες της Ευρώπης, με περιουσία που ξεπερνά τα 20 δις €, αλλά ξέρετε σίγουρα τη βασική τους δραστηριότητα που δεν είναι άλλη από τη BMW, τις τύχες της οποίας ορίζουν από τα τέλη της δεκαετίας του ‘50. Από τότε δηλαδή που ο Herbert Quandt την έσωσε από την καταστροφή ή από την εξαγορά της από την Mercedes Benz.
Η BMW λοιπόν αναστήθηκε με τη βοήθεια της οικονομικής επιφάνειας του Quandt, που παράλληλα ήταν τότε και ιδιοκτήτης της Varta. Αυτός είναι και ο λόγος που μέχρι πριν από κάποια χρόνια –πριν την πώληση της συγκεκριμένης εταιρείας από την οικογένεια- όλες οι BMW είχαν μπαταρία Varta και αυτή είναι η αιτία που επιβάλλει τη σιωπή των μελών της οικογένειάς του, της 3ης κατά σειρά συζύγου του, του γιού του και της κόρης του.
Κι αυτό γιατί ενώ οι Quandt προβάλλουν ως το λόγο της τεράστιας οικονομικής τους επιφάνειας τη BMW και την αποδεδειγμένη κερδοφορία της –παρόλο που μετέχουν σε πάμπολλες εταιρείες- δεν αναφέρονται στον τρόπο με τον οποίο ήταν ήδη πάμπλουτοι προς τα τέλη της δεκαετίας του ΄50.
Πλούσιοι ήταν ήδη από τον μεσοπόλεμο, αλλά η περιουσία τους πολλαπλασιάστηκε τα χρόνια του 3ου Ράιχ αλλά και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Γενικώς ισχύει ότι το μεγάλο κεφάλαιο δεν κοιτά την πολιτική και προσαρμόζεται στις καταστάσεις, αλλά στην περίπτωση των Quandt το θέμα είναι σαφώς πιο πολύπλοκο. Ας δεχτούμε λοιπόν απλά το ότι ο Ηerbert Quandt και ο πατέρας του Gunter, που ήταν τότε και ο αρχηγός της οικογενείας, ήταν κατ’ αρχήν συμπαθούντες και στη συνέχεια μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, καθώς αυτό ίσχυε τότε για ένα μεγάλο ποσοστό των Γερμανών.
Το ίδιο κάνουμε και για το ότι είχαν επαφές με την ελίτ των Ναζί λόγω της οικονομικής τους κατάστασης, αλλά και για το ότι φρόντισαν να τις επεκτείνουν όσο γινόταν και με όποιον τρόπο γινόταν (η δεύτερη σύζυγος π.χ. του πατριάρχη της οικογένειας παντρεύτηκε φυσικά με τις ευλογίες του τον Γκέμπελς, που ανέθρεψε και τον κοινό τους γιό!), αλλά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την πολύ στενή τους συνεργασία με το ναζιστικό καθεστώς και τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξαν οι εταιρείες τους στην πολεμική του μηχανή. Με το αζημίωτο φυσικά.
Χαρακτηριστικό για το παραπάνω είναι ότι η ναυαρχίδα των επιχειρήσεών τους, η Afa, η πρόγονος της Varta, εφοδίαζε με συσσωρευτές όχι μόνο τα περιβόητα υποβρύχια του Γ’ Ράιχ όσο και τους πρωτόλειους πυραύλους V2, με τους οποίους προς το τέλος του πολέμου βομβάρδιζαν το Λονδίνο. Κι όσο και αν οι Quandt έλεγαν αμέσως μετά τον πόλεμο ότι δεν ήξεραν για ποιους σκοπούς χρησιμοποιούσαν τα προϊόντα τους έχει αποδεχθεί ιστορικά ότι μηχανικοί της Afa ακολουθούσαν κατά πόδας το γερμανικό στρατό στη Ρωσία για να λύνουν τυχόν προβλήματα στις μπαταρίες των πάντζερ. Χρειάζεται θράσος ή κάποιου είδους κάλυψη που ενδεχομένως σου προσφέρει και το χρήμα για να ισχυριστείς όλα αυτά, πόσο μάλλον για να πεις πως δεν ήξερες την κατάσταση που επικρατούσε στις γραμμές παραγωγής των εργοστασίων σου που κατασκεύαζαν τις μπαταρίες, όπως έκανε ο πατριάρχης της οικογένειας που γλίτωσε την παραπομπή του στη Δίκη της Νυρεμβέργης σε αντίθεση με άλλους γερμανούς μεγαλο-βιομηχάνους.
Τι να έλεγε όμως; Πως οι συνθήκες που επικρατούσαν ήταν επιεικώς άθλιες και ανθυγιεινές καθώς οι εργάτες ανέπνεαν συνεχώς τους αναθυμιάσεις από τα οξέα; Πως οι άνθρωποι αυτοί εργάζονταν καταναγκαστικά καθώς είχαν μεταφερθεί ως αιχμάλωτοι πολέμου από όλη την Ευρώπη; Πώς είχαν επιλεγεί με κριτήρια που θύμιζαν σκλαβοπάζαρο του 15ου αιώνα ή μήπως πως προέρχονταν από το στρατόπεδο συγκέντρωσης που είχε δημιουργηθεί εντός των εγκαταστάσεων της εταιρείας και για το οποίο κάλυπτε όλα τα έξοδα;
Το ότι ο Gunter Quandt ήταν αδίστακτος φαίνεται και από το ότι έστειλε σε συνεργασία με τα SS σε στρατόπεδο συγκέντρωσης τον ιδιοκτήτη ενός βελγικού εργοστασίου κατασκευής μπαταριών που ήδη λειτουργούσε για λογαριασμό του όταν ο τελευταίος αρνήθηκε να του παραχωρήσει και τις μετοχές του.
Στην περιουσία λοιπόν που ουσιαστικά δημιουργήθηκε με αυτούς τους τρόπους και με αυτές τις μεθόδους πάτησε ο Herbert Quandt για να αγοράσει καταρχήν την BMW και για να την αναγεννήσει κυριολεκτικά στη συνέχεια.
Τα παραπάνω μπορείτε να τα δείτε αναλυτικά στο βίντεο που ακολουθεί. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο Das Schweigen der Quants –Η σιωπή των Quand δηλαδή- που είχε προβληθεί πριν από κάποια χρόνια στη γερμανική τηλεόραση.
Γιάννης Σκουφής
